Wino








»•«





»•«





»•«





»•«



Jest wspaniałe węgierskie porzekadło:
 
Pij wodę, jak wół, ale wino, jak król!
(Idd a vizet, mint a bivaly, de a bort, mint egy király!)

...ale jak tu „nawigować” wśród tak ogromnej ilości gatunków i smaków węgierskiego wina.

Nie jestem fachowcem od win, tym nie mniej, postaram się pomóc przy doborze odpowiedniego wina do przygotowanego przez nas dania...
O doborze wina decyduje też w pewnej mierze (wcale niemałej) nastrój i sytuacja. Nie bądźmy więc zbyt snobistycznie sztywni. Wino powinno poprawić nasze samopoczucie i nastrój.

Można ten artykuł potraktować jak swego rodzaju mały przewodnik po krainie węgierskich, szlachetnych trunków winogronowych i jednocześnie, jako słowniczek węgiersko-polski na ten temat.

Wiem, jak wiele problemów mają polscy turyści z „odkodowaniem” węgierskich napisów na etykietkach win.

Smaki win:

  • wino wytrawne - szárazbor;
  • wino półwytrawne - félszáraz bor;
  • wino półsłodkie - félédes bor;
  • wino słodkie - édesbor.

Kolory win:

  • białe (od odcieniu zupełnie jasnego aż do bursztynowego) - fehérbor;
  • różowe (lekko czerwone) - rozébor;
  • schiller - sziller (ostry, czerwony kolor) - sillerbor;
  • czerwone (ciemno czerwone ze wszystkimi odcieniami) - vörösbor.

Wina naturalne: - Természetes borok:

  • stołowe (zawartość cukru w świeżo wyciśniętym soku 13%) - asztali bor;
  • „pieczeniowe” - do mięs (zawartość cukru w świeżo wyciśniętym soku 15%) - pecsenyebor;
  • gatunkowe (zawartość cukru w świeżo wyciśniętym soku 18%) - minőségi bor;
  • gatunkowe specjalne (zawartość cukru w świeżo wyciśniętym soku 19%) - különleges minőségi bor.

Wina likierowe - Likőrborok:

  • wina delikatesowe (z naturalnego wina z dodatkiem karmelizowanego, zagęszczonego soku winogronowego) - csemegebor;
  • wermuty (z naturalnego wina, przyprawiane ziołami) - ürmösbor;
  • wina przyprawiane (z naturalnego wina, z syropem cukrowym, destylatami winnymi i innymi przyprawami) - fűszerezett bor.

Wina gazowane - Szénsavas borok:

  • wina orzeźwiające (70% naturalnego wina + syrop + dwutlenek węgla) - üdítő jellegű bor;
  • wina musujące (naturalne wino + dwutlenek węgla) - gyöngyöző bor;
  • wina pieniące się (naturalne wino + dwutlenek węgla + cukier + destylat winny + substancje smakowe) - habzóbor;
  • szampany (naturalne wino bez sztucznego gazowania + cukier + destylat winny + substancje smakowe) - pezsgő;


 
 

 

Zasady wyboru wina

...i jak tu zdecydować, które jest najlepsze, najbardziej odpowiednie? Sięgnijmy po podstawowe zasady...

Do białych mięs - białe wino!
Czerwone wino - do ciemnych mięs!

Większość drobiu, to białe mięso, ale nie:

  • gęś,
  • kaczka,
  • perliczka.

Podobnie skomplikowano sprawę ryb! Do białych nie należą:
  • karp,
  • sterlet (czeczuga),
  • karaś,
  • tuńczyk,
  • śledź.

Czerwone wino pasuje do:

  • wieprzowiny,
  • wołowiny,
  • baraniny.

Jeżeli potrawy przygotowujemy z winem, to raczej stosujmy białe, stołowe, wytrawne wina lub to, które nazwałem pieczeniowym (pecsenyebor).

Przy duszeniu mięs wieprzowych, wołowych, baraniny większe znaczenie mają czerwone, esencjonalne wina.
Dania francuskie (np. ⇒schab po francusku) - raczej białe wino (choć ⇒istnieją warianty, co prawda polskie, z winem czerwonym)!

Do szlachetnych potraw - szlachetne trunki!

Do dziczyzny pijemy zawsze specjalne, czerwone wina, ale i w tym przypadku są wy­jątki!
Na przykład, po ⇒rosole (zupie) z bażanta nie musimy upierać się przy czerwonym winie. Eleganckie i dopuszczalne jest delikatne, różowe...

Do polędwicy wołowej pasuje czerwone, ale do cielęcej spokojnie wybieramy białe, „pieczeniowe”...

Motywacją wyboru jest również sposób przygotowania potrawy

Ogólnie mówi się, że do jasnych, lekkich dań pasuje wino białe, a do tłustych, papry­kowanych, cięższych potraw - rose, sziller, bądź czerwone.

Kurczak, to mięso białe, ale po ⇒klasycznym węgierskim paprykarzu z kurcza­ka, bez obaw o naruszenie zasad, możemy częstować winem różowym lub lek­kim, czerwonym.

Do dań z warzyw serwujemy lekkie wina i ch wybór zależy znów od koloru, sposobu przyrządzenia i treściwości potrawy.
Po lekkich warzywnych daniach pijemy półwytrawne, białe wina, ale po paprykarzu z ziemniaków - stołowe i „pieczeniowe” czerwone wina.
Ciemne, czerwone wina pijemy raczej do dań mięsnych.

Przyjęcie wielodaniowe

W przypadku wielu, różnych dań, sytuacja jest dość skomplikowana!

Do przystawek poprzedzających przyjęcie zwykle serwujemy lekkie, słabe wina. Do „poważniejszych” dań, stopniowo, podajemy „poważniejsze” wina - cięższe, ciemniejsze, treściwsze.

Do deserów - słodkie, deserowe...

Specjalne, wysokiej jakości, słodkie wina pasują do słodkich deserów. Na wykwintnych obiadach, po deserach, podaje się słodkie tokajskie Aszú (czyt. asu).
Do deserów proszę zawsze serwować słodkie wina!



 
 

Regiony produkcji wina(według Magyarborok)


Najpopularniejsze wina węgierskie

  • ⇒Bikavér:
    rubinowoczerwone, o intensywnym aromacie, ciężkie, wytrawne wino produkowane z kilku gatunków winogron, najczęściej wybieranych spośród: ⇒zweigelt, ⇒kékfrankos, ⇒cabernet sauvignon, cabernet franc, ⇒merlot, ⇒kadarka.
    Rzadziej z dodatkiem ⇒menoire (kékmedoc, medoc noir), ⇒syrah, portuguiser.

    Większą część „Bikavér” produkuje się w okolicach Egeru, ale też w ⇒pobliżu Szekszárd, na południu Węgier i tam, często kékfrankos zastępuje się kadarką.

    Jedna z legend mówi, że Turcy, oblegający zamek w Egerze (1552 r.), sądzili, że kapitan zam­ku, byczą krwią regenuruje swych bohaterskich rycerzy i stąd były krwisto-czerwone ich pan­cerze, wąsy i brody. Przestraszyło to Turków i w popłochu wycofali się.

    Inna legenda opowiada, że nazwę ⇒Egri Bikavér wymyślili Turcy, wyjaśniając (jako muzułma­nów obowiązywał ich zakaz spożywania alkaholu), że Węgrzy nie alkohol piją, a byczą krew.

    Prawda podobno jest taka, że to poeta, ⇒Garay János (rodem z Szekszárdu, wcale nie z Egeru) w swoich wierszach, po raz pierwszy (dopiero w 1846) porównał to treściwe wino do byczej krwi.

  • ⇒Cabernet:
    ciemnorubinowe, aromatyczne, lekko cierpkie, półwytrawne i wytrawne, pieczeniowe lub gatunkowe wino.
  • ⇒Chardonnay:
    przyjemne, białe wino o bardzo intensywnym zapachu przy dość dużej zawartości alkoholu, aż do 15% vol. To wino dobrze działa przeciwko różnym alergiom.
  • ⇒Cirfandli:
    żółtozielone wino o zapachu polnych kwiatów, elegancko wytrawne, półwytrawne lub półsłodkie, zawiera 13-14% vol. alkoholu. Winorośl pochodzi prawdopodobnie z Austrii.
  • ⇒Cserszegi Fűszeres:
    jasne, żółto zielone, zwykle półwytrawne, ocharakterystycznym zapachu i smaku, zawiera 11-13% alkoholu. Wino stosunkowe nowe, bo ten gatunek winogron wyhodował (ze skrzyżowania ⇒Irsai Olivér x ⇒Czerwonego tramini) Bakonyi Károly dopiero w 1960 roku w niewielkiej, nadbalatońskiej miejscowości, Cserszegtomaj.
    Winogrona te uprawiane są najczęściej w okolicach ⇒Balatonu, na terenach ⇒Wielkiej Niziny Węgierskiej, w rejonie ⇒Etyek-Buda, na podgórzu ⇒Mátry i co za tym idzie, najwięcej Cserszegi Fűszeres produkuje się na tych właśnie terenach.
  • ⇒Egri Leányka:
    białożółte, o niezwykle przyjemnym smaku i zapachu białe wino. Bywa wytrawne, półwytrawne i pół­słodkie. Zawartość alkoholu: 12,5-13,5%.
  • ⇒Ezerjó:
    jasnozielone, lekko aromatyczne, delikatnie cierpkie, wytrawne lub półwytrawne, „prawdziwie męs­kie” wino o zawartości alkoholu 12-13% vol.
  • Fordítás:
    Wino produkowane z moszczu otrzymanego w następujący sposób:
    pozostałości z wyciśniątych winogron aszú zalewa się innym, mniej szlachetnym moszczem i ponow­nie prasuje się po upływie 6-8 godzin i w ten sposób otrzymuje się powtórne aszú.
  • ⇒Furmint:
    jasnozielone wino pieczeniowe, niezwykle smaczne, najczęściej wytrawne lub półwytrawne, zawartość alkoholu: 13,5% vol.
  • ⇒Hárslevelű:
    Nazwa znacza dokładnie w tłumaczeniu na polski: liść lipy, ponieważ liście winogron tego gatunku mają właśnie taki kształt.
    Jasne, złotożółte, aromatyczne, lekko cierpkie, półsłodkie lub półwytrawne pieczeniowe lub delikatesowe, gatunkowe wino o zapachu kwiatów i pyłu kwiatowego.
  • ⇒Irsai Olivér:
    zielonożółte wino, mocno muskatowe, delikatnie kwaśne (wytrawne i półwytrawne, rzadko półsłodkie), wada - szybko się starzeje.
  • ⇒Juhfark:
    „Męskie wino” koloru słomkowego, dysponujące spacyficznymi zapachami. Jest dosko­nałym materiałem na szampany.
  • ⇒Kadarka:
    jasnoczerwone lub rubinowe, aromatyczne, półwytrawne lub wytrawne wi­no pieczeniowe (najlepszej jakości wino stołowe).
  • ⇒Kékfrankos:
    ciemnorubinowe, lekko aromatyczne, pieczeniowe (najlepszej jakości wino stołowe) lub gatunkowe, wytraw­ne wino. Zawiera stosunkowo niewiele alkoholu. Istnieje również odmiana rose tego wina.
  • ⇒Kékoportó:
    czerwone, wytrawne.
  • ⇒Kövidinka:
    białe wino stołowe o niewielkim zapachu, zwykle lekkie, wytrawne lub lekko słodkie.
  • ⇒Leányka, királyleányka:
    żółtego koloru, o zapachu nektaru, aromatyczne, półsłodkie, półwytrawne i wyt­rawne wino pieczeniowe (najlepszej jakości wino stołowe).
    Zawartość alkoholu: 12-13% vol.
    Királyleányka z jest bardziej wytrawna i mocniejsza (niż np. olaszrizling).
  • Lodowe:
    ciemnożółtego lub ciemnozłotego, prawie brązowego koloru, o przyjemnym zapachu nektaru, miodu, bardzo słodkie.
    Zawartość alkoholu: 10-14% vol. Doskonałe wino lodowe można spróbować i ⇒kupić w Dolinie Pięknej Kobiety w Egerze.
    ⇒Więcej informacji o winie lodowym w niezastąpionej Wikipedii...
  • Máslás:
    Wino produkowane z moszczu otrzymanego w następujący sposób: pozostałości z wyciśniątych szlachetnych winogron (szamorodny, aszú) zalewa się innym, mniej szlachetnym moszczem i ponownie prasuje się po upływie 6-8 godzin.
    (Zobacz: ⇒forditás »)
  • ⇒Merlot (Melora):
    bordowoczerwone o przyjemnym aromacie, półwytrawne i wytrawne, rzadziej półsłodkie wino.
    Ze względów licencyjnych Merlot jest ostatnio nazywany na Węgrzech „Melora”.
  • ⇒Muskotály:
    bardzo aromatyczne, zwykle półsłodkie lub półwytrawne, pieczeniowe (najlepszej jakości wino stołowe) wino koloru złotożółtego
  • ⇒Oportó:
    ciemnoczerwone, o zdecydowanym zapachu winogron,lekkie, pieczeniowe (najlepszej jakości wino stołowe), gatunkowe wino.
    Od 2000 roku produkuje się także Rózé Oportó (różowe oportó).
  • ⇒Pozsonyi Fehér:
    lekkie, aromatyczne wino stołowe, wytrawne lub półwytrawne, podobne do ⇒olászrizling.
  • ⇒Rizling,olaszrizling:
    zielonobiałe lub żółtobiałe, wytrawne lub półwytrawne, pieczeniowe lub stołowe wine. Posiada bardzo ciekawe aromaty. Niektórzy fachowcy twierdzą, że zapach tego wina przypomina ⇒rezedę, a smak - migdały. Zawartość alkoholu: 11-12,5% vol. (w okolicach Badacsony 13,5-14,5% vol.)
    Gama smaków - od mocno wytrawnego do gęstego, słodkiego.
  • ⇒Sauvignon:
    „Wina tłoczone z Sauvignon Blanc rozpościerają szerokie spektrum aromatów, wśród których królują na ogół nuty czarnej porzeczki, agrestu, trawy oraz (nieprzefermentowanego) soku jagodowego. (...) Wina z tej grupy odznaczają się czasem wyraźnym lecz umiarkowanym kwasem, zazwyczaj wysoką zawartością alkoholu oraz dużą trwałością.”
  • ⇒Szekszárdi Bikavér:
    krwistoczerwone lub rubinowe,aromatyczne, wytrawne wino - mieszanina 2-3 gatunków win.
  • ⇒Szürkebarát:
    żółtozłote, czasami prawie pomarańczowe, oleiście-gęste, delikatne wino o zawartości alkoholu 13-15% vol. W zależności od rocznika może być nawet wytrawne, ale zwykle bywa półwytrawne, półsłodkie, pieczeniowe (najlepszej jakości wino stołowe), delikatesowe.
  • ⇒Tokaji szamorodni:
    złote, czasami złotopomarańczowe, oleiście-gęste, wino o specyficznym tokajskim aromacie, bywa słodkie lub wytrawne.
  • ⇒Tokaji aszú:
    wino ciemnozłotego koloru, zawsze słodkie o niepowtarzalnym zapachu i smaku, przy wysokiej zawartości cukru.
  • ⇒tramini:
    Złotożółtego koloru o zapachu róży i ⇒liczi, lekko muskatowe, aromatyczne. Posiada smak lekko owocowy, z domieszką cynamonu i miodu. Spożywa się zwykle młode, 2-4 letnie i bardzo rzadko, starsze niż 5 letnie.
    Na węgrzech popularne jest Bátaapáti tramini.
    Wytrawne tramini pasuje do białego drobiu, a słodkie do owocowych, słodkich ciast.
  • ⇒Zöldszilváni, Szilváni:
    jasnożółte lub żółtozielone, z dyskretnym zapachem, półwytrawne lub półsłodkie gatunkowe lub pieczeniowe (najlepszej jakości wino stołowe) wino.
  • ⇒Zöld Veltelini:
    żółtozielone, aromatyczne, lekkie wino pieczeniowe i stołowe.
  • ⇒Zweigelt:
    zwykle ciemnoczerwone, przypominające wino ⇒Kékfrankos.


 
Strona główna >> Zbieranica >> Napoje >> Wino

Strona główna   Napoje   Wino... 




Strona założona 08.01.2001 roku
Copyright © Józef Tita Protasiewicz, All rights reserved

Ostatnie poprawki: 07.04.2022 10:03:31


Możliwe, że tego szukałeś:

Turbolader Reparatur


»•«

...przy okazji zajrzyj do Linkowni

Users on-line: 1



 


Strona zawiera linki do innych stron, za których założenie nie ponosimy żadnej odpowiedzialności.
Dystansujemy się od eksterytorialnych stron, których treści nie są zgodne z prawem lub zawierają dialery.
Za treść stron dołączonych do linków odpowiadają wyłącznie ich autorzy.