Wielki Piątek - Nagypéntek - Ostatni piątek przed ⇒Wielkanocą. W tym dniu, z rozpaczą, cały świat chrześcijański wspomina śmierć Jezusa na krzyżu. Dla wiernych jest to jeden z najważniejszych dni.

Ze względu na porę roku, dzień ten często łączył się ze zwyczajami związanymi ze zbliżającą się wiosną.
Takim najbardziej znanym zwyczajem, najczęstszym była (o świcie) kąpiel w potoku - zwykle tylko obmycie się. Gwarantowało to chęć do pracy i zdrowie na cyły rok. Do potoku, w wielu regionach Węgier prowadzono także konie i inne zwierzęta domowe.

W okolicach Szeged zanoszono do potoków małe dzieci i symboliczne obmycie ich świeżą wodą miało uchronić przed wszelkimi chorobami.
Dziewczętom taka symboliczna kompiel dawała urodę i chroniła przed piegami. Zapewniała też piękne, długie włosy, jeżeli myły się w pobliżu wierzb z długimi gałązkami.

W wielu miejscach, już o północy, wodą z potoków i rzek święcono zabudowania gospodarskie i zwierzęta domowe.

Magiczną moc Wielkopiątkowych kąpieli, wyjaśniano tym, że kiedy żołnierze prowadzili Jezusa, zmusili go do wejścia do rzeki i od tego, woda w rzekach nabrała magicznej mocy.

Niektóre gospodynie, jeszcze niedawno, a może i do dziś, w Wielki Piątek, dopiero wtedy rozpalają ogień, kiedy już u któ­regoś z sąsiadów dymi komin. W przeciwnym przypadku dom był narażony na plagę pcheł.

Z dniem tym, w społeczności węgierskich wsi, łączy się też wiele zakazów i nakazów.
Nie wolno było w Wielki Piątek zabijać żadnego drobiu, bo mogło to przynieść pomór wśród domowego ptactwa.
Nie wolno było orać, bo w tym dniu Jezus już „był w ziemi”.

Chałka od ponad sześciu wieków jest najważniejszym, najbardziej szanowanym świą­tecznym pieczywem zawsze obecnym na uroczystych stołach. Do końca XIX. wieku chał­ki wypiekano z takiego samego ciasta, jak chleb i różniły się od chleba jedynie ple­cioną formą. Chały pieczono zawsze z mąki pszennej, w odróżnieniu od chleba, którego podstawowym składnikiem bywała też mąka żytnia.

W niektórych okolicach Węgier (zwłaszcza tam, gdzie tradycją był chleb niepszeniczny), chałki miewały taki sam kształt, jak bohenki chleba.

Dopiero w XX. wieku zaczęto do chałkowego ciasta dodawać mleko, jajka, drożdże i cu­kier. Zaczęły się wtedy różnić wymiarem (mniejsze) i kształtem (podłużne wałki). Pojawiła się też wewnętrzne i zewnętrzne dodatki - orzechy włoskie, mak, gruboziarnista sól.

Proponuję więc, na Wielki Piątek, kilka postnych dań i oczywiście chałkę!